Informatie bodemdaling voor bewoners

Hoe is bodemdaling onderzocht?

Sinds 2019 ontvangen wij meldingen over schades aan woningen in de omgeving van Nieuw-Amsterdam. Deze schades zijn misschien ontstaan door bodemdaling. Daarom heeft onderzoeksbureau Fugro onderzoek gedaan in opdracht van de gemeente Emmen, de provincie Drenthe, waterschap Vechtstromen en waterschap Hunze en Aa’s. Dit onderzoek ging over bodemdaling en de relatie met schades aan woningen in en rond Nieuw-Amsterdam, Veenoord en Erica.

Het onderzoek is uitgevoerd in twee delen. In het eerste deel zijn het gebied, de opbouw van de bodem en historische ingrepen zoals peilveranderingen in kaart gebracht. Daarbij is er rekening gehouden met het winnen van olie en gas in de regio.

Voor het tweede deel zijn 10 woningen met schade onderzocht. In dit deel van het onderzoek is ook gekeken naar de opbouw van de bodem en naar wat er lokaal is gedaan om de oorzaken van de bodemdaling en schades vast te stellen.

Uitkomsten onderzoek

Fugro heeft een aantal zaken ontdekt. In het onderzochte gebied komt bodemdaling voor door een combinatie van de bovenste veenlaag en de dieper gelegen lagen die gevoelig zijn voor zogenaamde ‘zetting’. Die zetting heeft te maken met veen. Veen bestaat vooral uit plantaardig materiaal dat kan verteren als het in contact komt met zuurstof. De bodem kan daardoor verzakken. Dat gebeurt niet bij een hoge grondwaterstand, als de veenlaag onder water staat. Bodemlagen als veen, klei en silt (een kleiachtige grondsoort van fijn zand) zijn gevoelig voor zetting. Dit betekent dat door lokale belasting of daling van de grondwaterstand de grondlagen worden samengedrukt. 

Daarom wordt in overleg met de waterschappen ook onderzocht hoe het staat met de grondwateronttrekkingen. Eerst moet in kaart gebracht worden welke vergunningen voor grondwateronttrekkingen zijn afgegeven en hoe deze onttrekkingen worden gemonitord. Daarna kan verder onderzoek gedaan worden naar de rol van grondwater in bodemdaling.   

Uit de gegevens van het onderzoek blijkt dat bodemdaling door het winnen van olie en/of gas in het hele onderzochte gebied gering en gelijkmatig is. Daarom kan dit geen oorzaak zijn voor schade aan de woningen. Het onderzoek bij de 10 onderzochte woningen laat zien dat de schade vooral te vinden is bij gebouwen met een fundering op een niet-vaste zandlaag. In zo’n geval kan de zetting van de dieper gelegen grondlagen zorgen voor verschil verzakkingen. Hierdoor kan schade ontstaan.

Bij woningen met een fundering op een vaste zandlaag is de schade beperkt. De schade kan dan grotendeels worden verklaard door verschil verzakkingen tussen de aanbouw en de originele woning, ondeugdelijke constructies en werking van de kap.

Trillingen

Het onderzoek naar het effect van trillingen door wegverkeer vertelt dat trillingen niet de belangrijkste oorzaak van schade zijn. Dit soort trillingen kunnen wel het laatste zetje geven bij scheurvorming als een woning door een zwakkere constructie of slecht onderhoud onder spanning staat.

Het is en blijft een complex probleem. Er zijn bijvoorbeeld geen bepaalde normen voor trillingen door verkeer. Alle bestaande normen zijn gericht op gebouwen. Daarbij zijn er heel veel dingen die trillingen kunnen veroorzaken of doorgeven. Bijvoorbeeld: de ondergrond van de weg, de samenstelling van de bodem tussen de weg en de woning of de constructie van de woning.  

Kan bodemdaling worden gestopt?

Bodemdaling door veenoxidatie en zettingen kan niet worden tegengehouden, hoogstens een beetje worden afgeremd. Hete en droge zomers door klimaatverandering zorgen voor een daling van de grondwaterstand, waardoor de bovenste veenlaag minder wordt. Door de bovenste veenlaag af te graven kan bodemdaling op die plek worden afgeremd.

Maatregelen overheden

Overheden, zoals provincie, gemeenten en waterschappen, onderzoeken de oorzaken en gevolgen van bodemdaling. In onze regio, is bovendien actief samenwerking opgezocht om samen meer te kunnen bereiken. We kunnen zo kennis uitwisselen en beleid op elkaar afstemmen. Gezamenlijk is ook het Servicepunt Bodemdaling ingericht, om inwoners te informeren en adviseren. 

Wat u zelf kunt doen

Bodemdaling kan vertraagd worden door de bovengrond vochtig te houden. U kunt bijvoorbeeld in uw tuin water vasthouden. Grondwateroverlast door een te hoge grondwaterstand met optrekkend vocht of problemen met houten vloeren kan daarvan wel een risico zijn. Voor verbouwingsplannen is bodemonderzoek daarom belangrijk, om de ondergrond waarop de woning gebouwd is te onderzoeken. 

Gaat u bouwen of verbouwen, dan is het belangrijk dat u zich laat adviseren, vooral over grondonderzoek, om schades te voorkomen. Nieuwe funderingen moeten bijvoorbeeld op de juiste grondlaag worden geplaatst en niet op de eerste zandlaag.  

Als u door een verbouwing veel gewicht toevoegt aan uw totale woning, dan moeten de effecten hiervan onderzocht worden door een constructeur en een geotechnisch adviseur. Voor bouwen en verbouwen kunt u ook werken met lichte materialen, om dit gewicht te beperken.

Kijk voor meer informatie ook op de pagina Stappenplan Funderingsherstel of op de pagina Verbouwen of uitbouwen.

Lees ook

• www.kbf.nl
• kcaf.nl
• laatunietverrassen.nl

Schade aan woning

Woningeigenaren zijn verantwoordelijk voor de staat van hun woning. Bij schade kunnen zij contact opnemen met hun verzekering om te bepalen wat er moet gebeuren en of de ontstane schade vergoed wordt.

Via onze website kunt u bodemdaling melden en schade als gevolg daarvan. U kunt ook bellen met 14 0591. Wij vragen u dan om foto’s aan te leveren, zodat wij goed de situatie kunnen inschatten. U kunt ook bodemdaling melden als u niet in het gestelde onderzoeksgebied woont.

Schade fundering

Het Servicepunt Bodemdaling heeft een stappenplan gemaakt hiervoor. Deze stappen helpen u om vast te stellen of er iets aan de schade door bodemdaling is te doen. U krijgt informatie om zelf mee aan de slag te kunnen of om de juiste partijen in te schakelen die u kunnen adviseren of helpen. Lees meer hierover in het stappenplan funderingsherstel. 

Reparatie schade

Een woning moet veilig zijn en tenminste voldoen aan de basiseisen van het Bouwbesluit 2012. Dat houdt in dat een bouwwerk geen gevaar mag opleveren voor bewoners, gebruikers en de omgeving. Bij ernstige schade en onveilige situaties moet de schade gerepareerd worden. Woningeigenaren zijn hier zelf verantwoordelijk voor. Twijfelt u over de veiligheid of ziet u veranderingen, (plotseling) scheuren of verzakkingen? Neem dan contact op met het Servicepunt Bodemdaling via telefoonnummer 14 0591 of maak digitaal een melding over bodemdaling. 

Schade verhalen

We begrijpen dat het vervelend is als er schade is ontstaan aan uw woning. Daarom geven we inwoners met schade ondersteuning en advies via het Servicepunt Bodemdaling. Als woningeigenaar kunt u contact met ons opnemen via telefoonnummer 14 0591 of de andere informatie bekijken over bodemdaling.  Als woningeigenaar kunt u daarnaast ook contact opnemen met uw verzekeraar om te overleggen wat u het beste kunt doen en welke schade gedekt wordt vanuit uw verzekering.

Veiligheid

Bij twijfels over de veiligheid van een woning, kunt u contact opnemen met het Servicepunt Bodemdaling via telefoonnummer 14 0591 of de andere informatie bekijken over bodemdaling. Aan de hand van foto’s kunnen wij een inschatting maken van de staat van de woning. Bij twijfels sturen wij een constructeur langs voor meer onderzoek.

Schade melden

Bewoners kunnen een melding maken van bodemdaling bij het Servicepunt Bodemdaling, met foto’s en een omschrijving. Bel hiervoor met telefoonnummer 14 0591 of maak digitaal een melding over bodemdaling.  De meldingen gebruiken wij om een inschatting te maken van de situatie ter plekke. Ook zijn de meldingen belangrijke input voor een breder onderzoek naar mogelijke schade door bodemdaling in het gebied.

Bouwen of verbouwen zonder vergunning

Voor verbouwen zonder vergunning in gebieden waar bodemdaling plaatsvindt, is een aantal zaken van belang. In het Stappenplan Verbouwen en Uitbouwen leest u stap voor stap wat u kunt doen om dit veilig te kunnen doen. Stap 4 voor het aanvragen van een vergunning is in dit geval niet van toepassing. Het doen van een onderzoek is wél belangrijk. 

Verbouwen en uitbouwen met vergunning

Wilt u verbouwen of uitbouwen? In het Stappenplan Verbouwen en Uitbouwen leest u stap voor stap wat u kunt doen om dit veilig te kunnen doen. U leest hoe u informatie kunt verzamelen, een onderzoek laat uitvoeren en hoe u de uitkomsten van dit onderzoek met ons deelt. Daarna kunt u een vergunning aanvragen.

Heeft u vragen over de inhoud of begrippen die gebruikt worden in het stappenplan? Dan kunt u de begrippenlijst bekijken of contact opnemen met het Servicepunt Bodemdaling op telefoonnummer 14 0591 of onze website.