Vuurwerk

De tijd tussen Kerst en Oud en Nieuw is altijd wat bijzonder. In onze Haagse jeugd was het vooral een spannende tijd. Het “kerstbomen rausen” was een heuse sport geworden tussen de diverse Haagse wijken. Na de kerst gooiden de meeste mensen hun kerstboom over het balkon. Het was de sport om per buurt zoveel mogelijk oude bomen te verzamelen. Daarbij ontstond een ware oorlog tussen de diverse buurten. Uit de Haagsche Courant van 1961, mijn geboortejaar: “Eerst werd er gescholden, dat ging over in geweld en veertien agenten voerden een charge uit met de blanke sabel. De 16-jarige scholier Wim Scholte werd daarbij geraakt en overleed op weg naar het ziekenhuis aan een slagaderlijke bloeding”. In latere jaren werd het niet heel veel rustiger. 
Nu was ik zelf niet zo’n vechtersbaas. Ik kon veel beter voetballen. Maar ik herinner me wel de nerveuze aanloop naar de jaarwisseling. Op Oudejaarsdag waren we amper op straat te vinden. Dat vond moeder “veel te gevaarlijk”. De kerstbomengevechten en het vuurwerk maakten de Haagse volkswijken tot een soort oorlogsgebied.
In de oudejaarsavond gingen we eerst naar de katholieke kerk. Ik denk dat er ook wel wat schietgebedjes werden gedaan voor een vreedzame jaarwisseling. Dat hielp nooit heel veel. Wij hielden het bij het afsteken van wat ‘sterretjes’ op het balkon. Vuurwerk was volgens onze ouders “veel te gevaarlijk”. Maar ik denk dat weinig geld en een vader met een beroerd Indië-verleden ook een rol speelden. 

We vergeten het wel eens,  maar massaal vuurwerk afsteken tijdens de jaarwisseling is een vrij jonge traditie. In dat opzicht lijkt het op Zwarte Piet en midwinterhoorn blazen. Mensen verdedigen hun vuurwerkhobby onder verwijzing naar eeuwenoude gebruiken. Dat is dus niet zo. Het vuurwerk is pas na de Tweede Wereldoorlog in Nederland geïntroduceerd. De komst van veel Nederlandse Indiërs is waarschijnlijk de oorsprong. Pas vanaf de jaren zeventig wordt vuurwerk massaal afgestoken. 
Vanaf het begin is vuurwerk omstreden. De Vereniging Nederlandse Gemeenten pleitte in 1955 (!) al voor een verbod. Dat is op zich niet zo heel raar. Het afsteken van vuurwerk is niet geheel zonder gevaar, om het voorzichtig te zeggen. Er zijn ook nog maar weinig landen in de wereld, waar dit niet is voorbehouden aan professionals. Ik zie nog de verbazing op het gezicht van onze Britse schoonzoon tijdens zijn eerste jaarwisseling in Nederland. In Engeland zijn ze al lang overgestapt naar professionele shows waar duizenden mensen op afkomen. 
Zover zijn we in Nederland nog lang niet. De oogartsen en de dierenliefhebbers denken daar toch anders over. Laten we in de tussentijd vooral voorzichtig zijn. Koop alleen legaal (sier)vuurwerk en steek dat volgens de voorschriften af. Dan hebben we met elkaar een veilige jaarwisseling.