Vrijheid

Het zijn vreemde tijden. Op 4 mei, de dag waarop we oorlogsslachtoffers herdenken, komt de dappere leider van Oekraïne op bezoek in Nederland. Het zal wellicht toeval zijn, maar ik vind het prachtig getimed. Alle burgemeesters die die avond een toespraak houden, verwijzen immers naar de verschrikkelijke oorlog in Oekraïne: “vrijheid is geen vanzelfsprekendheid, want wie had gedacht dat we nu een oorlog In Europa zouden hebben”. Maar ook nu zijn er Nederlandse politici die de aandacht naar zich toetrekken door het bezoek van Zelensky te veroordelen. Mijn lieve vader met heel veel echte oorlogservaring  zou weer eens hoofdschuddend hebben toegekeken.
Hij had het juist mooi gevonden dat zijn zoon op de middag van 4 mei een ontmoeting had met drie Duitse burgemeesters en de diverse 4 mei-comités van de gemeente. Ik hoor het hem nog zeggen: “kwaad zijn is erg, maar kwaad blijven is uit den boze”. Ik bedank de comités en drie leden in het bijzonder. Zij hebben 15, respectievelijk 40 jaar(!) een bijdrage geleverd.
Daarna gaan we naar de 9 plaatsen in de gemeente waar een herdenking plaatsvindt.
Ik kies dit jaar voor Nieuw Amsterdam. De kerk loopt rond zeven uur al snel vol. Euterpe en Zanggroep Twins zorgen voor mooie passende muziek. De heer Kalter en dochter Asmara halen herinneringen op aan de oorlog in Nieuw Amsterdam. Vroeger werd daar niet over gesproken, maar Asmara ontdekt dat daar nu meer ruimte voor is. Dat sluit mooi aan op de bijdrage van De heer Stoel over “leven met oorlog’. Alsof ik het had mogen kiezen, luisteren we  ook nog naar een van mijn lievelingsgedichten: “Ben Ali Libi” van Willem Wilmink.

Vanuit de kerk lopen we in stilte naar het monument. Een trommelaar slaat de maat. We horen alleen de vogels fluiten. Na de twee minuten stilte, leg ik met een vertegenwoordiger van de kinderraad een van de kransen. In mijn toespraak haal ik de herinnering op aan Dirk van Ekelenburg. Samen met zijn vrouw bood hij in 1943 onderdak aan Joodse onderduikers. Hij voerde nog meer verzetsactiviteiten uit, totdat hij werd opgepakt door de Duitsers. Kort na de oorlog overleed hij door zijn slechte gezondheid. Deze week wordt een ‘Stolperstein’ geplaatst bij hun huis aan de Wijkstraat.

Terwijl we terug lopen denk ik aan Ben Ali Libi. De Amsterdamse goochelaar werd op 29 juni 1943 vanuit Westerbork getransporteerd naar Sobibor. Drie dagen later werd hij vermoord:

“En altijd als ik een schreeuwer zie
met een alternatief voor de democratie
denk ik: jouw paradijs, hoeveel ruimte is daar
voor Ben Ali Libi, de goochelaar

Voor Ben Ali Libi, de kleine schlemiel
hij ruste in vrede, God hebbe zijn ziel”.