Stem

Een bevriende ex-wethouder stuurt me een krantenknipsel van 2 maart 1994. De kop is : “Stemming zit erin in Ommelanderwijk”. De koppenmaker had een melige bui. Want het gaat over de verkiezingen. Ik zat toen als ambtenaar op het stembureau in dat deel van de gemeente Veendam. Fascinerend om te lezen hoe soepel het stemmen toen in zijn werk ging. De kiezer krijgt na controle van zijn oproepkaart een nummertje. Daarna geeft de voorzitter de stemcomputer vrij. De kiezer drukt op een naam van een kandidaat en daarna op de rode knop.
Het was toen nieuw. In de krant staat: “Maar de meesten zijn het erover eens, er is niks ingewikkelds bij”.
Om negen uur (of was het toen nog 8 uur?) wordt het nog eenvoudiger. De voorzitter sluit met een sleuteltje de computer af. En met 1 druk op de knop rolt er een uitslag uit. Op een soort kassabon staat te lezen hoeveel stemmen elke partij heeft gekregen. Een minuut later rolt er met 1 druk op de knop een bon uit met het aantal stemmen per kandidaat. We vullen het proces-verbaal in en nieten de bonnetjes eraan vast. Met het ‘geheugen’ van de computer leveren we alles weer in op het gemeentehuis. De computer wordt later opgehaald. Ik schat in dat we binnen het uur thuis waren.

Soms gaan de zaken niet vooruit, maar achteruit. Na wat discussie over de betrouwbaarheid van de stemcomputer kwam het rode potlood en stembiljet toch maar terug. Ik was verbaasd en met mij velen. Want het aantal vermoedelijke onregelmatigheden waarnaar onderzoek werd gedaan, was heel klein. Het werd nog gekker toen het erop begon te lijken dat de stemcomputer nooit meer terug zou komen. De minister aarzelt en dat is na het gedoe met de Amerikaanse verkiezingen eerder sterker geworden. De burgemeesters in Nederland deden een vergeefse poging om het stemmen per computer toch maar weer in te voeren. Als tussenstap werd overwogen om dan in ieder geval het tellen te automatiseren. Tenslotte heb je ook eenvoudige bankbiljettentellers. Maar de minister durft het niet aan.

De gevolgen zijn groot. De verkiezingen zijn een enorme operatie geworden, die heel veel geld en manuren kosten. Nu mag democratie wat kosten, maar het kan veel efficiënter. En als het waar is dat je een stemcomputer kan beïnvloeden, dan moet je wel aan heel veel computers sleutelen, om er als partij echt profijt van te hebben. Bovendien: als de Partij van de Dieren bijvoorbeeld ineens verreweg de grootste zou blijken te zijn, dan zou er ongetwijfeld vervolgonderzoek komen.
We hebben het ermee te doen. Gelukkig zijn honderden getrainde Emmenaren weer behulpzaam. Dank daarvoor. Ga dus woensdag 22 november stemmen. We hebben genoeg rode potloden.