Hoe komt het?

Het is zo’n vroege voorjaarsavond waar we zo lang naar uitkeken. Het is nog wat frisjes, maar goed te doen. De vogels zingen alsof ze per noot worden betaald. En het eerste groen komt aan de bomen.
Bij het monument in Noordbarge verzamelen zich al gauw een man of 100. Het lijkt erop alsof het er elk jaar meer worden. We herdenken de bevrijding van Emmen door de Polen. Dat lijkt een traditie te zijn zoals we er zoveel hebben. Maar ik merk het ook bij mezelf. Het voelt alsof we juist in deze tijden er meer onze best voor moeten doen. We zeiden jaren: “vrijheid is niet vanzelfsprekend”. Maar we zeiden het wat flauwtjes, een beetje een afgezaagd gezegde. Toch zit nu in hetzelfde zinnetje veel meer emotie. 
In mijn toespraak is het sprongetje van de Poolse bevrijders naar de gespannen situatie in deze tijd snel gemaakt. Of het nu gaat om de strijd in Oekraïne, of de oorlog in de Gaza-strook, oorlog lijkt actueler dan ooit. Na afloop spreek ik een man van 86, die de bevrijding van Noordbarge zelf nog meemaakte. Hij zegt: “ik eet mijn brood straks ook nog wel, maar hoe wordt het met mijn kleinkinderen”. 
Even denk ik aan Jongste Dochter, die als kleuter vaak vroeg: “mem, hoe komt het”? Die vraag ging over de eenvoudige dingen in het leven. Waar we naar toe gingen, hoe het op school moest of wat we die avond zouden eten. Hoe komt het? 
En nu stellen we ons die vraag ook: ‘hoe komt het ? Wat als? Wat als Poetin zijn dreigementen waarmaakt? Wat als het conflict in Gaza en tussen Israël en Iran  tot een Midden-Oostenconflict verwordt? Wat als Trump aan de macht komt en zijn spierballentaal omzet in enge daden? Hoe komt het ?
Het is ook aan de orde bij de Veteranendag . Op de tweede zaterdag in April komen de Drentse Oorlogsveteranen bij elkaar in Assen. In zeventien jaar Burgemeesterschap heb ik al heel wat edities voorbij zien komen. Het recept is vrijwel ongewijzigd en dat is goed: de JWF-kapel, de opening door de Commissaris, een gastspreker en een ‘blauwe hap’. De samenstelling van het publiek zie ik echter met het jaar veranderen. De Indië-Veteranen zijn er steeds minder; de veteranen uit andere oorlogsgebieden navenant steeds meer. Maar de boodschap wordt indringender. Net als in Noordbarge wordt benoemd dat vrijheid niet meer vanzelfsprekend is. Ook hier klinkt tussen de regels de bezorgdheid door over de vele onvoorspelbare conflicten in de wereld. En ook hier horen we de waarschuwing dat de-ver-van-mijn-bed show wel eens dichterbij zou kunnen komen dan we ooit hadden gedacht. 
Ik weet het ook niet precies. Net als Jongste Dochter vraag ik me ook geregeld af: “hoe komt het”?