Drenth

“Zo willen we allemaal wel 100 jaar worden.” Ik zeg het net wat harder dan normaal tegen meneer Drenth. Hij zit pal naast mij, maar “de oor’n will’n nait zo goud meer.” Dat is dan ook het enige dat hem mankeert. Natuurlijk loopt hij niet meer de marathon. Maar elke dag schuifelt hij met plezier over de stoep voor zijn huisje in Emmercompascuum. 
We hebben een mooi gesprek. Het zijn de voorrechten van een burgemeester. In mijn loopbaan heb ik al gauw zo’n 100 honderd-jarigen (of nog ouderen) gesproken. Boeiend werk. Nu hoor ik in het kleine huisje in Emmercompascuum ook weer indringende verhalen over 6 dagen werken van 6 tot 6. Over overleden broertjes en zusjes (“jao, zo ging dat”) en over Duutsers die naar je op zoek waren, “maor voor die luu wost nait waarken.” 
Nadat we al gauw een kwartier met elkaar in gesprek zijn, kijkt hij me aan en zegt: “verstaist mie wel.” Het was me amper opgevallen, maar hij praat al de hele tijd in het fraaie dialect van Compas en omstreken. Het is een mooie mix van Drents met Groningse accenten  (“wolst ook n jonkie”?). Talen houden zich niet aan geografische grenzen. 
Het was me amper opgevallen. Na mijn middelbare schooltijd verkaste ik naar Noord-Nederland, om er niet meer weg te gaan. Ik studeerde af op de manier waarop het Gronings het leren lezen en schrijven van jonge kinderen beïnvloedt. Tweetaligheid bleef mij boeien. Hoe kan het ook anders met een Friese vrouw; we hebben onze meiden ‘twatalich’ opgevoed. 
In de week waarin ik mien oude kameraod in Emmercompas feliciteerde, lees ik weer heel wat in de streektaal. Het is spitsuur voor de jury van de Streektaalprijs van het Dagblad van het Noorden. Ik lees Gronings, Drents en Stellingwerfs. Binnenkort moeten we een aantal titels selecteren die in aanmerking komen voor de Streektaalprijs. 
Eerlijk gezegd valt de oogst dit jaar niet mee. Er zit zeker mooi werk tussen. Maar het aantal inzendingen is beperkt. 
We hebben het erover in de vergadering van de Vereniging Drentse Gemeenten. De bevlogen streektaalfunctionaris Renate Snoeijing houdt een vlammend betoog over de waarde van tweetaligheid. Het Drents doet ertoe Dat zijn we al snel met haar eens. Maar tegelijk zien we de taal per generatie meer vernederlandsen. Straks spreken we nog een soort Noorderlands, dat slechts in de verte lijkt op de oorspronkelijke streektaal. Natuurlijk, talen veranderen, het Nederlands ook. Maar een streektaal als Drents dreigt echt verloren te gaan, als de taal van opa en oma. 
We gaan het er op zaterdag 25 maart over hebben op een bijeenkomst in de bibliotheek van Emmen. Dan komt een mooi stel sprekers. Misschien nodig ik mijn 100-jarige vriend ook wel uit.