Arm

Ryan is zo op het oog een leuk joch van een jaar of tien. Zijn grote passie is voetballen. Natuurlijk speelt hij ook bij de plaatselijke voetbalclub. Hij speelt op een paar oude schoenen. Maar jongensvoeten groeien snel. En sneller dan het geld in de portemonnee van zijn gescheiden werkloze moeder. Hij heeft thuis wel eens voorzichtig een balletje opgegooid voor nieuwe schoenen. Maar zijn moeder houdt de boot af. Er zijn grote geldzorgen en dan staan nieuwe voetbalschoenen niet boven aan het lijstje. En Ryan schaamt zich kapot en vertelt niemand wat.
Het verhaal wordt verteld op de Drentse Onderwijsdag. Die studiemiddag mag ik al jaren met veel plezier aan elkaar praten. Nu gaat het over kinderarmoede in Drenthe.
Zo’n honderd mensen uit onderwijsland luisteren bewogen naar het verhaal van Ryan. Ik ken de verhalen. Er zijn in de gemeente Emmen zo’n 1400 Ryans. Dat zijn 1400 kinderen die op of net onder de armoedegrens groot worden.
In gedachten verplaats ik me in Ryan. Op zijn leeftijd zou stoppen bij de voetbalclub tot de grote rampen behoren. Ik voetbalde met net zoveel passie bij G.D.S. Groot Door Samenwerking. En ja, ook bij ons thuis was het wel even zoeken naar geld voor een paar voetbalschoentjes. De goedkoopste kwamen er. Maar ik was de koning te rijk, een mooie uitdrukking in dit verband. Ik was geen uitzondering. De buurt zat vol met lieve ouders, die met veel moeite kinderfietsen opknapten, kleren verstelden en goedkope schoenen op de kop tikten. De voetbalschoenen kwamen alleen uit de tas op het voetbalveld; door de week voetbalden we op sandalen, waarvan de stuk getrapte zolen vaak gelijmd moesten worden.

Voor de lezing over Ryan keken we naar indringend theater van een leerkracht en een moeder. Haar zoon is vaak niet op school en de leerkracht probeert erachter te komen wat er speelt. Het is een moeizaam gesprek; alle zorgen worden weggewuifd. Vanuit de zaal kunnen we suggesties doen voor het gesprek: “vraag eens hoe het thuis gaat”. Stapje voor stapje komen we bij het echte verhaal. De moeder heeft grote geldproblemen. Dat levert een heleboel stress op. En bovendien heeft ze veel problemen met lezen; de nieuwsbrieven van school belanden in de prullenbak.
Kinderarmoede komt nog steeds veel voor, zeker in Zuidoost-Drenthe. We krijgen uitleg over een goede aanpak. Die bestaat uit SOS: Signaleren, Ondersteunen, Stimuleren. Het gaat erom de signalen vroegtijdig op te pakken. Voordat Ryans moeder hem van voetbal afhaalt, moet eigenlijk al gesignaleerd zijn dat er geldproblemen zijn. Als we dat weten en bespreekbaar maken, is er heel veel mogelijk. En die ondersteuning gaat veel verder dan een paar nieuwe voetbalschoenen. Laat Ryan nog vaak scoren.